Sny chociaz mamy wspaniale

Na ksiazke skladaja sie cztery dzienniki, napisane przez dwoch mezczyzn i dwie kobiety z okolic Minska Mazowieckiego. Laczy ich nie tylko pochodzenie z tej samej okolicy, wychowanie w religijnych domach i przywiazanie do tradycji - naleza takze do mlodego pokolenia Zydow, pierwszego wychowanego w niepodleglej Polsce, swiadomego zarowno swojej zydowskosci, jak i swoich praw obywatelskich. Ksztalcili sie w polskich szkolach, angazowali sie w dzialalnosc zydowskich organizacji mlodziezowych, byli swiadomi narastajacego w Polsce antysemityzmu, byc moze mysleli o emigracji. Mieli jednak liczne rodzenstwo, rodzicow potrzebujacych pomocy, byli zwiazani ze swoim miasteczkiem, z zydowskim dziedzictwem i kultura. Po wybuchu wojny i wkroczeniu Niemcow Brandla, Chaja, Adam i Eli podzielili los wszystkich polskich Zydow - przesladowania, ponizenia, upokorzenia, nastepnie opaski, prace przymusowe, w koncu getta. W czasie wysiedlenia ukryli sie lub uciekli z gett. W kryjowkach pisali swoje dzienniki. Ukrywali sie wsrod Polakow i przed Polakami, doznali zyczliwosci, obojetnosci, zdrady i morderstwa. Mimo ogromu niepowodzen i nieszczesc, jakich doswiadczali, mimo bolu, strachu, smutku, przygnebienia, apatii i momentow calkowitej rezygnacji wykazywali sie energia, pomyslowoscia, determinacja, by ratowac siebie i bliskich. Moze wlasnie dlatego, ze nie byli sami, lecz ze od ich pomyslowosci i odwagi zalezalo takze zycie innych, musieli wciaz na nowo mobilizowac sie do dzialania, przezwyciezac zwatpienie, rozpacz i strach. Ta odwaga, niezlomnosc, gotowosc do narazania wlasnego zycia, by ratowac bliskich stanowi - przy wszystkich roznicach - wspolna ceche calej tej wspanialej czworki. "Jaka w czlowieku tkwi silna chec do zycia. Zeby ktos przyszedl i powiedzial: potrzebujesz dwa lata zyc w takich warunkach, to bym mu w oczy naplula. Wyobrazalam sobie te rzecz z gory trzy miesiace, ale ze bedzie tak dlugo, o tem nie snilam. Dzisiaj mialam taka noc, ze jeszcze kilka takich nocy, a gotowa bym byla poderznac sobie gardlo. [...] Oka nie moglam zmruzyc cala noc, a procz tego tak mnie gryzly wszy i pchly, ze myslalam, ze juz moj koniec przyszedl. Szczury zas nad glowa tak budlowaly, myslalam, ze mi lada chwila skocza na glowe. Cale wesele: byly piski i budlowanie, cala szczurza rodzina. Ciemno, nic nie moglam zobaczyc, namacalam tylko gruba palke i lezalam z palka w reku, coraz walac w slome, ale szczury nic sobie z tego nie robily. Dopiero nad ranem, kiedy zaczelo sie rozwidniac, daly spokoj. Jestem tak wyczerpana, ze ledwo zyje [...]." fragmenty dziennika Brandli Siekierki "Gdy siedzialem na strychu, przychodzilo mi wysluchiwac nieprzyjemnych rzeczy o Zydach, rzadko kiedy ktos powiedzial o nich dobre slowo. Najczesciej jednak bolaly mnie uszy od takiej gadki. Jeden moj dobry znajomy powiedzial, ze bardzo zaluje, iz nie wzial do siebie 30 Zydow, bogatych, ktorzy go o to prosili, bo wyprowadzalby codziennie jednego, zabieral, co by chcial, i zabijal jednym stuknieciem." fragmenty dziennika Elego Goldsztejna SPIS TRESCI Wstep I. Adam Kamienny Wprowadzenie do dziennika Adama Kamiennego Dziennik Adama Kamiennego Fotografie do dziennika Adama Kamiennego II. Brandla Siekierka Wprowadzenie do dziennika Brandli Siekierki Ja, Fiszbajn Branka, opisalam...Dziennik Brandli Siekierki Aneks Fotografie do dziennika Brandli Siekierki III. Chajcia Goldsztejn z domu Bursztyn i Eli Goldsztejn Wprowadzenie do dziennikow Chajci Goldsztejn z domu Bursztyn i Elego Goldsztejna Dziennik Chajci Goldsztejn Straszliwy wyrok smierci na Zydow i na wszystko, co zydowskie. Dziennik Elego Goldsztejna Fotografie do dziennikow Chajci Goldsztejn i Elego Goldsztejna